Francien: mijn stage op De Steg als medewerker (verpleegkunde)

Op school mocht Francien haar voorkeur aangeven. Met welke doelgroepen ze graag wilde werken. Dankzij haar werk als trainster bij turnvereniging SIU, had ze al veel ervaring met kinderen. Ooit nam ze een training over van een ander. In die groep trainde een meisje met een verstandelijke beperking. Dat boeide haar en dus gaf ze als voorkeur een stage binnen de gehandicaptenzorg op. Het werd de Steg. Drie dagen per week werken met mensen met een ernstig meervoudige beperking.

Quality time in een tube

“Wil je een handmassage?” vraagt ze. Inge, zittend in haar rolstoel, kijkt naar buiten. Stoïcijns, alsof ze niets gehoord heeft. De vraag van Francien en het daaropvolgende vastpakken van haar hand, het lijkt aan haar voorbij te gaan. Haar blik onbewogen gericht op het beregende raam waar Francien en zij naast zitten. Volgt ze de druppels die langzaam over het glas glijden of kijkt ze naar de wereld daarachter? Het is moeilijk te zeggen. “Klein leren kijken is misschien wel het belangrijkste dat ik geleerd heb tijdens deze stage”, vertelt Francien. Ze houdt een tube Zwitsal in het blikveld van Inge. ‘Slaap zacht’ belooft de tube, met daaronder, in slordige, met groen geschreven blokletters: ‘Inge’.

“Bij mensen met EMB moet je ontzettend goed kijken omdat communicatie vaak via hele kleine, bijna onmerkbare signalen verloopt. Ik kan zien dat Inge op dit moment wel in is voor een massage. Haar gezicht blijft ontspannen en ook haar handen vertellen dat ze het wel wil. Verder kun je op dit moment niet zoveel zien. Dat is misschien wel een van de moeilijkste dingen om te leren.”

Toen Francien met haar stage begon, had ze hooggespannen verwachtingen van zichzelf. Eigenlijk wilde ze binnen een maand of twee, max drie, de meeste cliënten toch wel kunnen lezen. “Het is veel ingewikkelder dan je denkt. Nu mijn twintig weken er bijna opzitten, zie ik nog steeds sommige dingen niet. Deze stage heeft mij geleerd om alert te zijn op de kleinste signalen. Een blik, een zucht, een mondhoek of het knipperen met ogen, het kan van alles zijn. Het kunnen zien van dit soort signalen is voor mij als verpleegkundige belangrijk. Niet alleen voor deze doelgroep, maar voor iedereen die ik ooit nog ga tegenkomen in mijn werk.”

Ruimte om te leren

Voor Francien is de stage bij de Steg niet de eerste in haar opleiding. “In het eerste jaar heb ik ook stage gelopen, in een verzorgingstehuis. Totaal anders dan hier. Vooral de werkdruk was daar veel hoger. Ik had soms het gevoel dat ik gezien werd als een vierdejaars. Bij de Steg krijg ik veel meer tijd. Ik mag dingen ontdekken en uitproberen. Er is meer tijd om mee te kijken en dingen te leren. Ik kon rustig wennen aan de dagelijkse routine. Dat is prettig.”

“Ook kreeg ik de tijd om cliënten te leren kennen, vragen te stellen aan collega’s en langzaam te leren welke specifieke zorg verschillende cliënten nodig hadden. Voor mij is dat belangrijk. Ik wil iets leren tijdens een stage en hierin ondersteund worden. Na twintig weken weet ik natuurlijk nog niet alles. Zo is er bijvoorbeeld een cliënt die ik nog niet zelfstandig verzorg. Dit komt door een complexe lichamelijke aandoening gecombineerd met een neiging tot stress en angstaanvallen. Ik kijk mee met collega’s en probeer te leren van hoe zij de dingen aanpakken. Die ruimte is er gewoon.”

Met halfgesloten ogen kijkt Inge ondertussen naar haar handen. De laatste sporen witte zalf zijn zojuist verdwenen en het ruikt naar Zwitsal. Francien glimlacht. Misschien is dit wel wat ze bedoelt met ‘de tijd krijgen om te leren’. In alle rust ontdekken hoe een cliënt is, wat hij of zij nodig heeft en fijn vindt, contact maken, communiceren via de kleinste signalen.